Nhà lưu niệm Sơn Nam
Nội dung sách
Sơn Nam (1926 - 2008) là một nhà văn, nhà báo, nhà nghiên cứu văn hóa Việt Nam nổi tiếng. Ông tên thật là Phạm Minh Tài sinh ngày 11 tháng 12 năm 1926, tại làng Đông Thái, quận An Biên, tỉnh Rạch Giá (nay thuộc xã Đông Thái, huyện An Biên, tỉnh Kiên Giang).
Thuở nhỏ ông học tiểu học tại quê nhà, rồi học trung học tại Cần Thơ. Năm 1945, ông tham gia Thanh niên Tiền phong, rồi lần lượt tham gia công tác ở Hội Văn hóa cứu quốc tỉnh, phòng Chính trị Quân khu, phòng Văn nghệ Ban Tuyên huấn Xứ ủy Nam Bộ. Bút danh Sơn Nam ra đời trong thời gian này, để tưởng nhớ người phụ nữ Khmer đã cho ông bú mớm thời thơ ấu (Sơn là một họ lớn của người Khmer, Nam là để nhắc nhớ mình là người phương Nam).
Sáng tác đầu tiên của Sơn Nam lại là tập thơ mang tựa đề Lúa reo(1948), tiếp sau đó là hai truyện ngắn Bên rừng Cù Lao Dung và Tây đầu đỏ. Nhưng, cái tên Sơn Nam bắt đầu được người ta nhớ nhất qua Hương rừng Cà Mau (1962), tiếp sau đó là một loạt các tác phẩm: Chim quyên xuống đất (1963), Hình bóng cũ (1964), Vạch một chân trời (1968), Hai cõi U Minh, Vọc nước giỡn trăng, Bà chúa hòn… Tất cả những sáng tác ấy đến với độc giả một cách dễ dàng bởi ngôn từ bình dị, mộc mạc và thông qua đó người ta hiểu thêm về cách ứng xử của con người đồng bằng.
Nhà văn Sơn Nam đã viết nên nhiều tác phẩm dấu ấn, ông được nhiều người gọi yêu là "ông già Nam Bộ", "ông già Ba Tri", "ông già đi bộ’, "pho từ điển sống về miền Nam" hay là "nhà Nam Bộ học". Toàn bộ các sáng tác của ông được Nhà xuất bản Trẻ tại thành phố Hồ Chí Minh mua bản quyền. Ông qua đời ngày 13 tháng 08 năm2008 tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Nhà được xây theo kiểu nhà 3 gian Nam bộ trong khuôn viên rộng hơn 2.000 m2. Trong nhà lưu niệm có hàng trăm cuốn sách, thủ bút của cố nhà văn cũng như nhiều kỷ vật gắn bó với ông như: Chiếc áo sờn, những chiếc máy đánh chữ cũ kỹ… Phía trước là bức tượng của nhà văn Sơn Nam do điêu khắc gia Nguyễn Sánh tạc, mắt nhìn hướng ra dòng sông Bảo Định. Đường dẫn vào nhà từ ngoài sân cho đến thềm được sắp xếp lạ mắt, mô phỏng theo hình bán đảo Cà Mau gồm 82 khối đá tổ ong tượng trưng cho số tuổi của nhà văn.
Ngôi nhà lưu niệm Sơn Nam khánh thành vào năm 2010, sau khi ông mất, khởi phát từ ý định của vợ chồng người con gái lớn: bà Đào Thúy Hằng và ông Trần Đức Nghị, muốn tạo dựng một chỗ tươm tất để thờ tự người cha tài hoa, thay cho nơi ông ở lúc sinh thời không còn điều kiện lưu giữ. Thế rồi ý định ấy được cộng hưởng từ nhiều hướng công chúng. Những bạn văn, người hâm mộ, và cả chính quyền địa phương cũng nhiệt thành ủng hộ công trình này.
Nằm bên bờ sông Bảo Định, Khu lưu niệm nhà văn Sơn Nam là một ngôi nhà lợp ngói xây theo kiểu nhà ba gian phổ biến ở Nam Bộ lọt giữa khuôn viên gần 2.000m2, cây cỏ xanh mướt. Khu nhà nằm trên tuyến đường từ Sài Gòn về miền Tây, nên các nhà văn trong những chuyến rong ruổi đều có thể “tiện chân” ghé lại, thắp nén nhang tưởng nhớ ông già Nam Bộ, ngắm hàng trăm cuốn sách, xem tổng thể trước tác của Sơn Nam, lần giở các tư liệu còn giữ được có thủ bút của nhà văn nổi tiếng, dạo quanh vườn ngắm cảnh, nhìn đất nhìn người, nghe hồn chữ nghĩa Nam Bộ trong câu thơ “Phong sương mấy độ qua đường phố/ Hạt bụi nghiêng mình nhớ đất quê” của Sơn Nam ngấm vào lòng trong mênh mông nắng gió phương Nam...
“Từ phía gia đình, chúng tôi thật vui khi thấy nhiều người còn nhớ đến nhà văn Sơn Nam. Từ một nơi gia đình tạo lập để thờ ông, giờ trở thành điểm đến của không chỉ người dân, học sinh, các văn nghệ sĩ trong vùng mà có nhiều đoàn từ nhiều vùng cả nước, cả các đoàn nhà văn nước ngoài như Đức, Hàn Quốc”, ông Trần Đức Nghị chia sẻ.
Khi Khu lưu niệm nhà văn Sơn Nam trở nên nổi tiếng và thu hút được khách du lịch, chính quyền tỉnh Tiền Giang trân trọng chọn đặt tên Sơn Nam cho một con đường ở trung tâm thành phố Mỹ Tho. Cũng có thể coi đó là cái duyên cho một văn nhân được đặc biệt ngưỡng mộ, trân trọng ở nơi không phải chốn quê nhà, cũng chẳng phải nơi chôn nhau cắt rốn. Tạo dựng một nơi lưu giữ sách vở, tài liệu, hiện vật liên quan đến văn nhân nổi tiếng có nhiều đóng góp cho đời sống tinh thần của xã hội chính là cách tôn vinh, bảo tồn thiết thực nhất các giá trị văn hóa mà không cần viện ra những khẩu hiệu kiểu như “giáo dục truyền thống” hay “học tập tấm gương” vân vân.
Người con lớn của nhà văn Sơn Nam cũng có cái nhìn giản dị như vậy về khu lưu niệm người cha tài hoa: “Tôi thấy nhiều lớp học trò đến đây chơi, có cô nữ sinh cấp hai thôi, mà ghi vô sổ lưu niệm là “con muốn học giỏi văn để sau này viết truyện được như nhà văn Sơn Nam”. Chỉ vậy thôi là tự mình thấy vui lắm rồi”.
(Nguồn: NXB Trẻ & Người Đô Thị)
MỜI BẠN XEM THÊM PHÓNG SỰ VỀ NHÀ LƯU NIỆM SƠN NAM DO BÁO THANH NIÊN THỰC HIỆN:
