Tiền bạc bạc tiền

Với 150 trang sách khổ nhỏ, Hồ Biểu Chánh đã đề cập đến một vấn đề lớn mà rất nhiều nhà văn nhà thơ Việt Nam đã từng đề cập trong tác phẩm của mình: vấn đề đồng tiền trong đời sống xã hội. Tác giả thông qua câu chuyện về một gia đình với những mối quan hệ thân sơ, những thăng trầm, đã dựng lên một cách khá sinh động bức tranh xã hội miền Nam trên con đường tư sản hóa nhanh chóng. Chủ đề tư tưởng tác phẩm rất rõ, có thể tóm tắt trong lời phê phán của Bá Kỳ - một nhân vật chính diện trong tác phẩm: "Tiền bạc bạc tiền thật là khốn nạn lắm. Vì tiền bạc bạc tiền mà người đời họ hư danh dự, họ phế nhơn nghĩa, họ quên liêm sỉ ". Đó là thực sự diễn ra trong tác phẩm, đó cũng có thể coi như lời phê phán của tác phẩm đối lập nhân nghĩa với tiền bạc, đề cao nhân nghĩa trước sức cám dỗ của tiền bạc. Chính vì tiền mà ngay trong gia đình Bá Vạn cũng đã phân hóa thành hai loại người đối lập: người tốt và kẻ xấu, kẻ trọng tiền tài danh vọng, người quý nhân nghĩa thủy chung. Thành công của "Tiền bạc bạc tiền” là ở chỗ đã xây dựng được những tính cách bị chi phối bởi một dục vọng duy nhất là lòng hám danh, hám tiền.