Loading...
Thứ Hai, 05/5/2025

Đời sống của ông bà ta thời xưa qua chuyện cái gối kê đầu

Trong dòng chảy lịch sử, gối tưởng như chỉ là một vật dụng nhỏ bé lại hiện hữu với muôn hình vạn trạng, phản ánh rõ nét những đổi thay trong đời sống và quan niệm thẩm mỹ của con người qua từng thời kỳ. Đặc biệt, dưới thời phong kiến, có một món rất đặc biệt của những gia đình giàu có, quyền thế - chính là gối gốm.
Gối gốm hay còn được gọi là gối sứ, vốn được ưa chuộng ở Trung Hoa, rồi dần dần theo dòng chảy giao lưu văn hóa mà sang đến Việt Nam. Ngoài việc dùng để gối đầu, hay như một món đồ mỹ nghệ ưa mắt bày biện trong phòng, đây cũng là thứ đồ vật nói lên địa vị, gia thế của người sở hữu chúng. Ngoài gối gốm ra còn có các loại gối bằng các chất liệu khác như: mây, gối tre, gối gỗ… đều là những vật phổ biến trong sinh hoạt thường ngày của ông cha ta thời đó.
 
Tại sao lại là gối gốm mà không phải bằng các chất liệu khác? Bởi thời đó, các vật liệu như lông ngỗng và len rất mắc, các cụ lại tin rằng, gối cứng giữ cho cột sống thẳng thớm, dưỡng sinh được lâu dài. Thêm nữa chất gốm thì mát lạnh, giữa cái nóng bức của Nam Bộ, đêm nằm kê đầu lên gối gốm, giúp giảm hầm hơi, giảm nhiệt tụ dưới đầu cũng đỡ đi phần nào cái nóng phương Nam.
Gối gốm họa tiết hoa điệp
Đặc biệt, nhiều cái gối gốm xưa có hình dáng khá lạ: có cái vuông vức như viên gạch, có cái uốn lượn mềm mại như mảnh trăng non, thậm chí còn đúc nhiều hình dạng hay ho như hình bé gái nằm ngủ, hình con lân, chim muông cỏ cây… Có lẽ ý muốn nói rằng, đúc hình như thế phần nào thể hiện mong muốn cho giấc ngủ ấm êm, tròn giấc, có ai đó “canh giấc nồng”, hay còn là ước mong cho sự phú quý, trường thọ, vinh hoa.
Gối gốm Họa tiết trúc
Cái gối gốm – đối với người xưa – không chỉ là vật để kê đầu mà nó còn chứa đựng bao nhiêu tinh hoa của các làng nghề thủ công, cũng như lối sống và cả những mộng mơ, quan niệm rất đỗi bình dị của một thời.

Tin liên quan

Xóm Lò Gốm Sài Gòn xưa

Kể từ mùa xuân Mậu Dần 1698 khi Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh được Chúa Nguyễn Phúc Chu cử vào nam kinh lược, “ lấy đất Nông Nại làm phủ Gia Định, lập xứ Đồng Nai làm huyện Phước Long, dựng dinh Trấn Biên, lập xứ Sài Gòn…” đến nay đã hơn 300 năm. Ba trăm năm với bao biến cố thăng trầm, dấu tích của Sài Gòn xưa đã dần nhạt phai dưới lớp bụi thời gian. “Vật đổi sao dời”, đây đó còn lưu lại một vài ngôi đình, chùa miếu, lăng mộ … đã qua sửa chữa tu bổ nhiều lần dù có làm mất dần nét cổ kính nhưng phần nào còn thể hiện sự lưu tâm gìn giữ. Lần theo sử sách và một vài dấu tích, chúng tôi đi tìm lại một “Sài Gòn Xưa” lâu nay chưa được nhiều người biết đến. Đó là một làng nghề nổi tiếng đã từng góp phần cho sự phát triển của vùng đất này: Xóm Lò gốm.
Xem chi tiết

9X mong mang nắng về làng gốm Lái Thiêu xưa

Nhóm thợ vẽ của Nắng chủ yếu là các bạn gen Z cùng chung đam mê về văn hóa truyền thống và muốn phục dựng những giá trị cũ với hình thức sáng tạo hơn.
Xem chi tiết

"Vương quốc đỏ"

Nằm giữa hai con sông Tiền và sông Hậu, Vĩnh Long từ hàng nghìn năm qua đã được bồi đắp bởi lớp phù sa màu mỡ, đỏ ối đến từ dòng sông mẹ Mekong. Những lớp phù sa ấy không chỉ nuôi dưỡng cây trái trĩu cành mà còn ban tặng cho người Vĩnh Long cái “mỏ vàng” là đất sét đỏ – nguyên liệu chính để làm nên các sản phẩm gạch ngói và gốm. Ấy cũng là lý do vì sao người ta thường gọi Vĩnh Long là “Vương quốc đỏ”.
Xem chi tiết

Gốm đỏ Vĩnh Long - vẻ đẹp bình dị được tạo tác bởi đôi bàn tay tài hoa

Nói đến gốm sứ Nam Bộ, người ta đã quá quen với các sản phẩm gốm sứ được tráng men bóng loáng và điểm tô họa tiết tinh tế của hai tỉnh Bình Dương và Đồng Nai; song những năm gần đây, với những nỗ lực của bà con tỉnh Vĩnh Long, người ta đã dần quen mặt hơn với cái tên “gốm đỏ Vĩnh Long”.
Xem chi tiết