LÚA MA VÙNG ĐỒNG THÁP MƯỜI - PGS. TS LÊ ANH TUẤN

 

Sở dĩ gọi là “lúa ma”, vì ông bà ta ngày xưa, thời mở cõi khai hoang, khám phá ra giống lúa này mọc trong đồng trũng mùa nước nổi, cây lúa mọc dài theo đà “nổi” của nước mùa lũ sông Mekong từ Cam Bốt tràn đồng về nơi đây. Người dân muốn “gặt” loại lúa này, phải thức dậy từ 2 giờ sáng, bơi ghe đến vùng ngập lũ, dùng cây sào tre dài, đập vào cây lúa sao cho hột rơi vào ghe. Hình ảnh, lúc 2 - 3 giờ sáng, người dân nghèo bơi ghe, đầu ghe treo cây đèn bão leo lét, bóng người đập lúa bên be ghe lạch cạch, nhìn từ xa giống như các bóng ma. Do vậy, người dân gọi luôn giống lúa này là “lúa ma”.

Cách gọi này, giống như các chợ mua bán vào nửa đêm về sáng, được gọi là “chợ âm phủ”. Ở Huế, có một tiệm ăn ngày xưa, thiếu ánh sáng, đốt đèn leo lét, được gọi là “quán cơm âm phủ”, lâu ngày thành tên gọi nổi tiếng đến bây giờ, dù quán được nâng cấp sáng sủa hơn nhưng tên Âm phủ vẫn được giữ. Không biết cư dân xưa đến vùng này, gọi lúa ma cũng từ vùng Quảng Thừa không.

Lúa ma hiện đang được bảo tồn như một loại gen quý, nếu được lai tạo với giống cao sản khác, sẽ có được một giống lúa vừa thích ứng mùa mưa ngập úng, chịu được phèn chua, kháng bệnh rất tốt, không cần bón phân xịt thuốc, vừa cho năng suất tốt hơn và chất lượng cơm ngon hơn.