Hơn một thế kỷ đi qua, chân dung chí sĩ Nguyễn An Ninh, một nhà trí thức Tây học, Nhà Cách mạng tiên phong trong ngọn cờ Dân tộc - Dân chủ, Xã hội chủ nghĩa. Cùng với những tư tưởng vượt thời đại của mình đã làm kim chỉ Nam cho giới trẻ thời bấy giờ và trở thành ngọn cờ tiên phong, “thần tượng” của bao thế hệ trẻ. Trải qua gần một thế kỷ, trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc những tư tưởng và hành động ấy của Nguyễn An Ninh vẫn còn nguyên giá trị và là bài học cho thế hệ ngày nay suy ngẫm.

Lần đầu từ Sài Gòn về đất Tây Đô, tôi ráng đếm xem mình phải qua bao nhiêu cây cầu lớn nhỏ. Nhưng đến Cai Lậy thì tôi bắt đầu bối rối, con số trở nên loạn xạ. Do hoàn cảnh chiến tranh, tôi vào miền Nam rất sớm, đến nay cũng xấp xỉ nửa thế kỷ. Lần đầu tiên vào vùng châu thổ sông Cửu Long, ấn tượng tuổi thơ tôi là đi đâu cũng gặp nước. Từ Tây Đô, lúc đó mang tên tỉnh Phong Dinh, tôi có dịp theo sông, rạch về các nơi. Tôi ngỡ ngàng khi đứng bên bờ kinh xáng Xà No mênh mông nước, thầm nghĩ người Pháp sao đào được con kinh lớn, thẳng tắp như vậy. Rồi đi ghe xuôi ngược dòng sông Hậu, ghé cồn Phong Nẫm mua trái cây thiệt ngon, ngọt và rẻ. Xoài bán theo chục, không phải chục 10 trái là mỗi chục là 14 trái, thậm chí 16 trái. Ghé bến đò Kế Sách rồi qua cù lao Nhơn Mỹ, tôm cá ê hề, bán rẻ như cho. Người bán chẳng có cân lượng gì, cứ lấy rổ xúc ra, bán theo mớ.

Cây lúa đã đồng hành cùng cư dân Đồng bằng châu thổ Cửu Long từ hàng thế kỷ qua. Hơn cả một loại lương thực, đằng sau cây lúa là cả một nền văn minh, là một khoảng trời ký ức, là căn tính, là niềm tự hào của cả dân tộc Việt Nam nói chung và cư dân Đồng bằng sông Cửu Long nói riêng. Đồng bằng hôm nay, đang đứng trước những thời cơ và thách thức chưa từng có, đòi hỏi con người phải “thích nghi”, sáng tạo dựa trên những tiềm năng sẵn có…để bảo tồn, phát triển và tiếp nối.